จุฬาภรณ์ เป็นอำเภอหนึ่งในจังหวัดนครศรีธรรมราช เดิมเป็นเขตท้องที่ของอำเภอร่อนพิบูลย์ทั้งหมด ก่อนที่พื้นที่บางส่วนจะย้ายมาขึ้นกับอำเภอชะอวดในปี พ.ศ. 2496 (ตำบลบ้านควนมุด ตำบลบ้านชะอวด) ก่อนที่จะขอจัดตั้งเป็นอำเภอซึ่งตั้งขึ้นเป็นกรณีพิเศษ เนื่องในโอกาสที่สมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี เจริญพระชนมายุครบ 3 รอบ เมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2537 โดยแยกการปกครองบางส่วนออกจากอำเภอร่อนพิบูลย์ และอำเภอชะอวด
อำเภอจุฬาภรณ์ตั้งอยู่ทางทิศใต้ของจังหวัด มีอาณาเขตติดต่อกับอำเภอข้างเคียงดังนี้
* ทิศเหนือ ติดต่อกับอำเภอร่อนพิบูลย์
* ทิศตะวันออก ติดต่อกับอำเภอร่อนพิบูลย์และอำเภอชะอวด
* ทิศใต้ ติดต่อกับอำเภอชะอวด
* ทิศตะวันตก ติดต่อกับอำเภอทุ่งสงและอำเภอร่อนพิบูลย์